Daltonizm - jak widzi daltonista i czy da się to leczyć?

Choć na co dzień może wydawać się, że wszyscy widzą świat w taki sam sposób, rzeczywistość jest znacznie bardziej skomplikowana. Daltoniści mają problem z widzeniem kolorów,, co może wpływać na ich codzienne życie oraz wykonywanie niektórych zawodów. Sprawdź, czym dokładnie jest daltonizm, jakie są jego rodzaje i czy można go wyleczyć.

Daltonizm - czym jest?

Daltonizm, określany również jako ślepota barw, to zaburzenie widzenia, które polega na niezdolności do rozróżniania pewnych kolorów. Nazwa pochodzi od nazwiska Johna Daltona, angielskiego chemika i fizyka, który sam był daltonistą i jako pierwszy opisał to zaburzenie w 1794 roku.

Przyczyny daltonizmu

Daltonizm to najczęściej występująca forma zaburzenia rozpoznawania barw. Jest to zwykle schorzenie genetyczne, co oznacza, że przekazywane jest z pokolenia na pokolenie. Zaburzenie widzenia barw może być również nabyte i pojawiać się okresowo w wyniku:

• zwyrodnienia plamki żółtej
• zapalenia nerwu wzrokowego
• zaćmy
• jaskry
• przyjmowania substancji psychoaktywnych

Mężczyźni chorują na daltonizm aż 16 razy częściej niż kobiety.

Kiedy objawia się daltonizm? Najczęściej jego pierwsze symptomy obserwuje się już w 4. roku życia dziecka, a więc na etapie uczenia się kolorów. Oczywiście, nie wszystkie błędne odpowiedzi malucha na pytanie „jaki to kolor?” należy interpretować jako sygnał alarmujący. Jeśli jednak widzisz, że z czasem nauka barw idzie Twojemu dziecku bardzo opornie, warto wykonać pogłębione badania okulistyczne.

Jak widzi daltonista?

Daltoniści widzą świat inaczej niż osoby bez zaburzeń widzenia barw. Większość daltonistów ma trudności z rozróżnianiem barw czerwonej, pomarańczowej oraz żółtej, jednak istnieją także inne rodzaje tego zaburzenia. Przykładowo, osoby z zaburzeniem rozpoznawania barw mogą mieć trudności z odróżnieniem barw żółtej i niebieskiej. W najrzadszych przypadkach dochodzi do całkowitej ślepoty barw, gdzie osoba nie jest w stanie rozróżniać żadnych kolorów.

Zaburzenia widzenia barwnego wpływają na widzenie kolorów w różnym stopniu. Niektóre osoby mogą widzieć kolory blisko siebie, ale z niewielką różnicą odcieni, podczas gdy inni mogą widzieć zupełnie inne barwy. Ta anomalia może prowadzić do sytuacji, w których daltonista nie rozróżnia czerwonego jabłka od zielonego, jeśli patrzy na nie w słabym świetle.

Jakie są rodzaje daltonizmu?

Należy pamiętać, że daltonizm nie jest jedną, określoną wadą widzenia, a raczej grubą zaburzeń. Istnieje kilka rodzajów zaburzeń widzenia barwnego; możemy je różnicować w zależności od tego, które kolory są trudne do rozróżnienia.

Dichromatyzm

Występuje, gdy jeden czopków siatkówki jest nieprawidłowo rozwinięty lub w ogóle nie występuje. Brak percepcji barwy czerwonej lub mylenie jej z zieloną nazywamy protanopią. Nierozpoznawanie barwy zielonej lub mylenie jej z czerwoną to deuteranopia. Natomiast tritanopia to brak percepcji barwy żółtej i niebieskiej.

Trichromatyzm

Osoba z tym schorzeniem rozpoznaje barwy, ale są one mniej nasycone, wynika to z faktu, że czułość jednego z czopków jest przesunięta. Protanomalia dotyczy barwy czerwonej, deuteranomalia zielonej, a tritanomalia koloru niebieskiego.

Monochromatyzm

Całkowita ślepota barw, czyli brak zdolności rozróżniania jakichkolwiek kolorów. Osoby z monochromatyzmem widzą świat jedynie w odcieniach szarości. Wynika on z nieprawidłowego rozwoju trzech rodzajów czopków na siatkówce lub całkowitego ich braku. Powoduje to słabą ostrość widzenia.

Warto pamiętać, że każdy z tych rodzajów daltonizmu może mieć różny stopień nasilenia, co oznacza, że niektórzy daltoniści mogą być w stanie widzieć pewne kolory w ograniczonym zakresie, podczas gdy inni mogą cierpieć na całkowitą ślepotę barw.

Czy daltonizm jest groźny?

Daltonizm sam w sobie nie jest groźny dla zdrowia, jednak może mieć ogromny wpływ na codzienne życie i zawodowe. Zaburzenia widzenia barw mogą utrudniać wykonywanie pewnych zadań, takich jak prowadzenie pojazdów (rozpoznawanie znaków, sygnałów świetlnych), prace wymagające dokładnego rozróżniania kolorów (zadania artystyczne, projektowanie, druk) czy nawet gotowanie (ocena, czy mięso jest dobrze usmażone).

Aby rozróżniać przedmioty, daltoniści często muszą polegać na innych wskazówkach wizualnych, takich jak jasność lub intensywność koloru. W większości przypadków osoby z daltonizmem uczą się adaptować do swojego stanu i rozwijają własne strategie radzenia sobie z codziennymi wyzwaniami.

Czy daltonizm da się wyleczyć?

Niestety, obecnie nie ma sposobu na całkowite wyleczenie daltonizmu – zwłaszcza jeśli jego geneza jest genetyczna. W przypadkach, gdy daltonizm jest wynikiem innego schorzenia wzroku, takiego jak zwyrodnienie plamki żółtej, leczenie podstawowej przyczyny może poprawić widzenie barw, ale nie zawsze prowadzi to do pełnego wyleczenia.

Dla osób z zaburzeniami widzenia barw istnieją jednak pewne rozwiązania, które mogą pomóc w poprawie ich percepcję barw. Istnieją specjalne okulary dla daltonistów z UV filtrami, które mogą poprawić kontrast kolorów i uczynić je bardziej wyrazistymi, choć nie przywracają one normalnego widzenia kolorów. Ponadto osoby z daltonizmem mogą wykorzystywać aplikacje mobilne, które pomagają w określeniu, jakiej barwy jest dany przedmiot.

Daltonizm to zaburzenie, które w istotny sposób wpływa na codzienność osoby, która się z nią zmaga. Choć na chwilę obecną pozostaje niewyleczalne, warto pamiętać, że istnieją sposoby na to, by funkcjonowanie daltonisty było prostsze. Istotne jest również wsparcie otoczenia; jeśli ktoś z Twoich bliskich cierpi na daltonizm, wykaż się wyrozumiałością i w razie potrzeby zaoferuj swoje wsparcie!