Zaćma - co to jest i jak widzą osoby z zaćmą?

Zaćma, znana również jako katarakta jest to jedna z najczęstszych chorób oczu, która dotyka głównie osoby starsze. To schorzenie powoduje stopniowe zmętnienie soczewki oka, co prowadzi do pogorszenia ostrości wzroku. Jeśli nie jest odpowiednio zdiagnozowana, może nawet prowadzić do całkowitej utraty widzenia. Jak widzą osoby z zaćmą? Wyobraź sobie patrzenie przez mgłę lub mleczne szkło – obraz jest zamazany, a kolory tracą na intensywności. Dziś tłumaczymy, jakie są przyczyny zaćmy, jej objawy, oraz jak postępować w razie jej podejrzenia.

Zaćma - na czym polega ta choroba?

Zaćma to choroba polegająca na stopniowym zmętnieniu naturalnej soczewki oka, która znajduje się tuż za tęczówką i źrenicą. Zdrowa soczewka jest przezroczysta i umożliwia przechodzenie światła do siatkówki, gdzie obraz jest przetwarzany i przesyłany do mózgu. W przypadku zaćmy zmętnienie soczewki oka powoduje, że światło jest rozproszone, co prowadzi do nieostrego oraz zamglonego widzenia.

Zaćma to podstępna dolegliwość, która rozwija się powoli i stopniowo. Na początku mogą pojawić się jedynie niewielkie problemy z widzeniem, takie jak lekka mgła przed oczami czy problemy z widzeniem po zmroku. Z czasem zmętnienie staje się bardziej wyraźne, a wzrok ulega znacznemu pogorszeniu. Zaćma może występować w jednym oku lub w obu, choć zwykle rozwija się w obu oczach, często jednak w różnym tempie.

Jakie są rodzaje zaćmy?

Warto wiedzieć, że zaćma występuje w różnych postaciach. Różnią się one przyczynami, objawami i metodami leczenia.

Zaćma starcza

To najczęstsza forma zaćmy, która rozwija się wraz z wiekiem. Jest związana z naturalnym procesem starzenia się soczewki oka, która z czasem traci swoją przejrzystość. Wpływ na jej rozwój mają także czynniki genetyczne oraz ekspozycja na promieniowanie UV.

Zaćma wrodzona

To rzadki rodzaj zaćmy, który jest obecny od urodzenia lub rozwija się w pierwszych latach życia. Może być wynikiem infekcji matki w czasie ciąży, dziedzicznych zaburzeń genetycznych lub problemów metabolicznych.

Zaćma pourazowa

Może rozwijać się po urazie oka, na przykład po uderzeniu lub przebiciu gałki ocznej. Uraz może spowodować uszkodzenie soczewki oka, co prowadzi do jej zmętnienia.

Zaćma wtórna

Ta forma zaćmy występuje po operacji oka, np. po zabiegu usunięcia zaćmy lub w wyniku niektórych chorób oczu, takich jak jaskra czy retinopatia cukrzycowa. W tej postaci zaćmy zmętnieniu ulega torebka, w której umiejscowiona jest sztuczna soczewka.

Zaćma jądrowa

Jest to zaćma, która zaczyna się w centralnej części soczewki oka zwanej jądrem. Z czasem jądro staje się coraz bardziej żółte i gęste, co wpływa na pogorszenie ostrości wzroku.

Zaćma podtorebkowa tylna

Ten typ zaćmy rozwija się w tylnej części soczewki, tuż pod torebką soczewki. Jest często związana z długotrwałym stosowaniem steroidów, cukrzycą lub innymi chorobami.

Jakie objawy ma zaćma?

Objawy zaćmy mogą różnić się w zależności od jej rodzaju i stopnia zaawansowania. Początkowo mogą przypominać one efekty bardziej „prozaicznej” wady wzroku. Do najbardziej powszechnych symptomów zaćmy należą:

• Zamglone lub niewyraźne widzenie. To jeden z pierwszych objawów zaćmy. Obraz może wyglądać na rozmazany lub przykryty mgłą.
• Trudności z widzeniem w nocy. Zaćma może powodować problemy z widzeniem w słabym świetle.
• Widzenie otoczki „halo” wokół świateł. W nocy chory może zauważać jasne aureole wokół źródeł światła, co może być bardzo uciążliwe, zwłaszcza podczas prowadzenia pojazdów.
• Podwójne widzenie w jednym oku. Osoby z zaćmą mogą doświadczać podwójnego widzenia, co jest wynikiem zmętnienia soczewki.
• Zmiana odbierania kolorów. Kolory mogą wydawać się wyblakłe lub żółtawe.
• Konieczność wymiany szkieł okularowych. Osoby z zaćmą mogą zauważyć, że często muszą zmieniać okulary korekcyjne na mocniejsze, aby wyraźnie widzieć. Często błędnie wydaje im się, że mają po prostu postępującą, zwyczajną wadę wzroku.

Warto pamiętać, że pierwsze objawy zaćmy mogą być bardzo subtelne i trudne do zauważenia. Jeśli masz jakiekolwiek problemy ze wzrokiem, warto udać się do okulisty!

Kto jest narażony na zaćmę?

Zaćma to choroba, która może dotknąć każdego. Istnieją jednak pewne grupy osób, które mają wyższe ryzyko wystąpienia zaćmy. Należą do nich:

• Osoby starsze. Zaćma starcza to najczęstszy typ, który rozwija się u osób po 60. roku życia. Wówczas naturalne starzenie się soczewki oka prowadzi do jej zmętnienia.
• Osoby z rodzinną historią zaćmy w młodym wieku. Jeśli w Twojej rodzinie ktoś cierpiał na zaćmę, ryzyko, że Ty również zachorujesz, jest wyższe niż u osoby bez obciążenia genetycznego.
• Diabetycy. Cukrzyca zwiększa ryzyko wystąpienia zaćmy, szczególnie zaćmy podtorebkowej tylnej i zaćmy jądrowej.
• Osoby, które przeszły urazy oka. Urazy oka, zwłaszcza te poważne, mogą prowadzić do rozwoju zaćmy pourazowej.
• Osoby, które długotrwale stosują sterydy. Długotrwałe stosowanie leków steroidowych może zwiększyć ryzyko zaćmy.
• Osoby narażone na promieniowanie UV. Ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe może przyspieszyć rozwój zaćmy. Najlepszym sposobem, by zmniejszyć to ryzyko, jest stosowanie okularów z filtrem UV.

Jak przebiega leczenie zaćmy?

Leczenie zaćmy polega na usunięciu zmętnionej soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. Warto pamiętać, że operacja zaćmy jest jednym z najczęściej wykonywanych zabiegów chirurgicznych na świecie i charakteryzuje się wysoką skutecznością. Przebieg operacji zaćmy jest zazwyczaj szybki i bezbolesny – nie trzeba się jej obawiać!

Podczas zabiegu usunięcia zaćmy chirurg okulista wykonuje niewielkie nacięcie rogówki, rozdrabnia i usuwa zmętnioną soczewkę oka i wszczepia nową, syntetyczną. Cały proces trwa zazwyczaj około 15-30 minut, a pacjent może wrócić do domu tego samego dnia.

Po operacji pacjent zazwyczaj odczuwa poprawę widzenia w ciągu kilku dni, choć pełne wyzdrowienie może potrwać kilka tygodni. Ważne jest, aby przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących rekonwalescencji pooperacyjnej; w szczególności unikać ciężkich prac oraz dźwigania przez kilka dni.

Konsekwencje nieleczenia zaćmy

Nieleczona zaćma może prowadzić do poważnych problemów z widzeniem, a nawet do całkowitej utraty wzroku. Z czasem zmętnienie soczewki staje się coraz bardziej zaawansowane, co utrudnia codzienne funkcjonowanie. Czynności takie, jak prowadzenie samochodu, czytanie, a nawet rozpoznawanie twarzy stają się niezmiernie trudne.

Nieleczona zaćma może również prowadzić do różnych powikłań, takich jak zwiększone ryzyko upadków, depresji oraz izolacji społecznej. Ważne jest, aby osoby z pierwszymi objawami zaćmy jak najszybciej skonsultowały się z okulistą i rozważyły operację zaćmy.

Najprostszym sposobem na przeciwdziałanie efektom zaćmy są regularne badania okulistyczne. Pamiętaj, by wykonywać je co najmniej raz w roku – bez względu na wiek, oraz o tym, by przekonywać do nich swoich najbliższych.