Rozszerzone źrenice - o czym świadczą?

Źrenica to absolutnie wyjątkowy element ludzkiego oka, który reaguje nieustannie na pobliskie bodźce w celu zapewnienia nam jak najlepszej jakości widzenia. To naturalne, że źrenica w określonych warunkach zwęża się i rozszerza. Warto jednak pamiętać, że przyczyny rozszerzonych źrenic mogą być nie tylko fizjologiczne – zdarza się, że szerokie źrenice sygnalizują stan groźny dla zdrowia.

Rozszerzone źrenice - o czym mogą świadczyć?

Rozszerzone źrenice, mogą być wynikiem różnych czynników – począwszy od naturalnych reakcji na zmienne oświetlenie, poprzez stosowanie kropli do oczu lub używek, po symptomy bardzo poważnych schorzeń. Mogą one wskazywać na reakcję organizmu na różne bodźce, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Ważne jest zrozumienie, kiedy rozszerzenie źrenic jest naturalne, a kiedy może świadczyć o problemach zdrowotnych wymagających prędkiej interwencji medycznej.

Jak działa źrenica?

Źrenica to otwór w centralnej części tęczówki oka, który reguluje ilość światła wpadającego do siatkówki. Jej wielkość kontrolowana jest przez dwa zestawy mięśni: rozwieracza źrenicy, który powoduje jej rozszerzanie, oraz zwieracza źrenicy, który ją zwęża. Proces ten jest regulowany przez autonomiczny układ nerwowy, w szczególności przez nerw współczulny (odpowiedzialny za rozszerzanie) i przywspółczulny (odpowiedzialny za zwężanie). Ponadto rozszerzenie i zwężenie źrenicy będzie zauważalne, gdy przybliżamy do oczu przedmiot, a następnie go od nich oddalamy. W naturalnych warunkach szerokie źrenice umożliwiają adaptację wzroku do zmiennych warunków, pozwalając nam widzieć możliwie jak najlepiej.

Jako ciekawostkę warto podać, ze źrenice wcale nie muszą być idealnie symetryczne. W medycynie jako stan normalny dopuszcza się różnicę pomiędzy średnicą źrenic wynoszącą nawet 0,6 mm.

Kiedy źrenice naturalnie się rozszerzają?

Jak już wspomnieliśmy, źrenice naturalnie się rozszerzają w odpowiedzi na niskie natężenie światła, co pozwala na większy dopływ światła do siatkówki, poprawiając widzenie w ciemności. Również emocje, takie jak strach, zaskoczenie czy podniecenie mogą prowadzić do rozszerzenia źrenic, co jest częścią instynktownej reakcji „walcz lub uciekaj”, inicjowanej przez układ współczulny.

Dodatkowo niektóre leki i substancje stosowane także w okulistyce, takie jak atropina, mogą powodować rozszerzenie źrenic, które mija po pewnym czasie. Jeśli planujesz wykonać badanie wzroku z atropiną, pamiętaj, że czasowo Twoja jakość widzenia będzie pogorszona. W dniu badania nie wolno prowadzić pojazdów mechanicznych. Ponadto ze względu na rozszerzone źrenice po badaniu należy unikać kontaktu z ekranami komputerów, telewizorów i smartfonów.

Nienaturalne rozszerzenie źrenic

Warto wiedzieć, że źrenice rozszerzają się nie tylko na skutek zwyczajnych reakcji organizmu. Nienaturalne rozszerzenie źrenic może być symptomem różnych schorzeń lub stanów zdrowotnych.

Nienaturalnie poszerzone źrenice a choroby

Rozszerzone źrenice mogą być wynikiem urazu głowy, uszkodzenia mózgu, zatrucia, udaru, a także poważnych problemów neurologicznych. Czasem towarzyszą im także infekcje gałki ocznej. Do najpoważniejszych przyczyn rozszerzenia źrenic zaliczamy nowotwory mózgu, tętniaka mózgu oraz infekcje mózgowe o podłożu wirusowym.

Urazy oka

Do trwałego rozszerzenia źrenicy może dojść na skutek urazu oka. Dzieje się tak, gdy uszkodzony zostaje zwieracz źrenicy. Doskonałym przykładem takiego stanu jest znany wokalista, David Bowie, który jako dziecko na skutek bójki uszkodził gałkę oczną. Jedna z jego źrenic została rozszerzona już do końca życia, nadając muzykowi bardzo charakterystyczny wizerunek.

Substancje psychoaktywne

Silne rozszerzenie źrenic może również wskazywać na nadużycie substancji psychoaktywnych, takich jak amfetamina, kokaina czy LSD, które wpływają na działanie układu nerwowego. Efekt rozszerzenia źrenic jest wówczas czasowy i ustępuje w miarę usuwania substancji z organizmu.

Alergie

W niektórych przypadkach rozszerzone źrenice mogą być oznaką reakcji alergicznej na leki lub inny typ alergenu. Co ciekawe, na rozszerzenie źrenic wpływać mogą niektóre leki antyhistaminowe stosowane w leczeniu alergii, na przykład biperyden.

Kiedy udać się do lekarza?

Jeśli rozszerzone źrenice występują bez wyraźnej przyczyny lub towarzyszą im inne niepokojące objawy, takie jak ból głowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, nudności czy utrata przytomności, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Szczególnie niepokojące są przypadki, gdy rozszerzenie źrenic występuje jednostronnie, co może wskazywać na poważne problemy neurologiczne. Wizyta u specjalisty jest również zalecana, gdy rozszerzone źrenice utrzymują się przez dłuższy czas, nawet bez towarzyszących niepokojących objawów. Okulista przeprowadzi odpowiednie badania, aby określić przyczynę tego stanu i zalecić odpowiednie leczenie.

Rozszerzone źrenice mogą mieć wiele przyczyn, zarówno niegroźnych, jak i poważnych. Należy pamiętać, kiedy mogą one być naturalną reakcją organizmu, a kiedy sygnalizują pilną potrzebę konsultacji z lekarzem.