Kolory oczu - jakie mają znaczenie?

Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, skąd wziął się Twój kolor oczu i co właściwie oznacza? Nie bez powodu tak wiele osób uważa, że oczy to zwierciadło duszy! Są unikalne jak linie papilarne, nawet w obrębie jednego odcienia. Tłumaczymy, jak powstają konkretne kolory oczu oraz co można z nich wyczytać.

Kolory oczu - Czy mają znaczenie?

Kolory oczu od dawna budzą zainteresowanie zarówno naukowców, jak i zwykłych ludzi. Z jednej strony to całkowicie oczywiste, że są one efektem genetyki, z drugiej jednak często przypisuje się im różne znaczenia psychologiczne. W niektórych kulturach uważa się, że kolor oczu może odzwierciedlać cechy charakteru, a nawet wpływać na zdrowie!

• Niebieskie oczy symbolizują wytrwałość i emocjonalność. Osoby, które je posiadają, uważa się za wrażliwe i empatyczne.
• Brązowe oczy to symbol siły i radosnego usposobienia.
• Szare oczy kojarzone są z introwertykami, którzy często skrywają swoje prawdziwe uczucia.
• Zielone oczy oznaczają natomiast wyobraźnię, energię i szczerość.

Oczywiście do symboliki kolorów oczu warto podchodzić z dużą rezerwą – zwłaszcza że biorąc pod uwagę całą populację, niektóre z odcieni występują zdecydowanie rzadziej niż inne. Ponadto istnieje sporo kombinacji kolorów oczu jak również odcieni, które trudno jednoznacznie trudno określić. Doskonałym przykładem jest zjawisko heterochromii, w którym każde z obu oczu ma inny kolor.

Dziedziczenie koloru oczu

Kolor oczu jest dziedziczony genetycznie, głównie przez kombinację genów odpowiedzialnych za produkcję i rozmieszczenie melaniny w tęczówce. Największy wpływ mają tu dwa geny: EYCL1, EYCL2 oraz EYCL3. Geny te odpowiadają za trzy fenotypowe kolory oczu: brązowy, niebieski i zielony. Szare oczy to „wypadkowa” kolorów niebieskiego i zielonego, z kolei piwne – zielonego i brązowego.

Warto pamiętać, że kolor oczu dziecka nie jest jednak prostą kalkulacją koloru oczu rodziców, gdyż w tym zakresie istnieje wiele możliwych kombinacji genetycznych. Przykładowo, dwoje rodziców o brązowych oczach może mieć dziecko o niebieskich oczach, jeśli oboje są nosicielami recesywnych genów. Dlatego też w wielu przypadkach nie da się w stu procentach określić, jakie oczy będzie posiadać dziecko danej pary.

Czy kolor oczu może zmieniać się w trakcie życia? Okazuje się, że jest to możliwe. Często zdarza się, że odcień tęczówki u małego dziecka nie jest tym „docelowym” i modyfikuje się do 10 roku życia. Większość noworodków rodzi się z oczami niebieskimi, co jest spowodowane niskim poziomem melaniny w siatkówce. Dopiero w kolejnych miesiącach odcień tęczówki się stabilizuje. Dopiero zwykle w okolicach 1. roku życia dziecka wiadomo, jakie oczy będzie posiadać!

O czym świadczy nasz kolor oczu?

Jak już wspomnieliśmy, kolor oczu uwarunkowany jest przede wszystkim genetycznie. Okazuje się, że na jego podstawie można w ogólny sposób oszacować pochodzenie danej osoby, a nawet jej przodków. Przykładowo, ciemne oczy występują najczęściej u mieszkańców Azji oraz Afryki. Nie oznacza to jednak, że osoby pochodzenia wschodniego czy czarnoskóre zawsze mają ciemne oczy – genetyka bywa zaskakująca i w tych wypadkach.

Gdyby przyjrzeć się baczniej konkretnym narodowościom, okazuje się, że rodowici Skandynawowie najczęściej posiadają oczy niebieskie. Co fascynujące, aż 90% kobiet mieszkających na Islandii ma oczy w kolorze zielonym!

Czy jakieś kolory są bardziej podatne na choroby?

Co ciekawe, okazuje się, że kolor oczu może mieć pewien wpływ na zdrowie. Badania medyczne wskazują, że osoby o jasnych oczach, takich jak niebieskie czy szare, są bardziej narażone na uszkodzenia spowodowane promieniowaniem UV, co zwiększa ryzyko chorób oczu takich jak zaćma. Ma to związek ze zmniejszoną ilością melaniny, która naturalnie chroni organizm przed promieniowaniem. Osoby z jasnymi oczami zazwyczaj mają także jasną karnację skóry, dlatego powinny pamiętać o całorocznym stosowaniu ochrony UV w postaci kremów UV.

Ciemne oczy, dzięki większej ilości melaniny, są znacznie lepiej chronione przed słońcem, ale mogą być bardziej podatne na rozwój jaskry. Warto pamiętać, że niezależnie od koloru oczu, ważne jest, aby chronić oczy przed nadmiernym nasłonecznieniem, stosując dobrze dopasowane okulary przeciwsłoneczne.

Najrzadsze kolory oczu

Najrzadszym kolorem oczu na świecie jest zielony. Występuje on u zaledwie 2% populacji, głównie w Europie Środkowej i Północnej. Równie rzadkie są oczy o kolorze bursztynowym, które mają charakterystyczny, żółto-złoty odcień. Jeszcze rzadsze są przypadki heterochromii, gdzie każde oko ma inny kolor, co jest wynikiem specyficznej mutacji genetycznej. Zjawisko to występuje u 1% populacji. Może pojawiać się nie tylko u ludzi, ale również u zwierząt.

Kwestia kolorystyki ludzkich oczu jest niezwykle fascynująca – bez względu na to, czy wierzysz w jej symbolikę, czy uzależniasz ją tylko i wyłącznie od genetyki. Warto jednak pamiętać, że najpiękniejsze oczy to te, które są zdrowe. Nie pomijaj regularnych wizyt u okulisty i pamiętaj o codziennej trosce o wzrok – bez względu na kolor oczu!