Krótkowzroczność - objawy i profilaktyka

Krótkowzroczność do najpopularniejsza wada wzroku na świecie – szacuje się, że cierpi na nią nawet 1,6 miliarda ludzi. Postęp krótkowzroczności w populacji wiele osób przypisuje czynnikom cywilizacyjnym; osób zmagających się z nią nigdy wcześniej nie przybywało równie szybko jak dzisiaj. Sprawdź, jak rozpoznać u siebie pierwsze objawy tej wady wzroku oraz jak leczyć ją w prawidłowy sposób!

Jakie są stopnie krótkowzroczności?

Krótkowzroczność (miopia) to jedna z najczęściej występujących wad wzroku wśród ludzi. Polega na tym, że równoległe promienie świetlne, które przedostają się do oka, skupiają się nie na siatkówce, lecz przed nią. Efektem tego zjawiska jest nieostre widzenie na dalsze odległości.

Warto wiedzieć, że choć krótkowzroczność w każdym wypadku daje konkretne objawy, może być ona spowodowana różnymi nieprawidłowościami w obrębie narządu wzroku. Wyróżniamy zatem 3 podstawowe rodzaje krótkowzroczności:

Krótkowzroczność osiowa

To najczęściej występujący typ krótkowzroczności. Jego przyczyną jest za długa oś gałki ocznej. Wada rozwija się najczęściej w okresie dojrzewania i osiąga maksymalny stopień między 15., a 17. rokiem życia u kobiet oraz między 18., a 20. rokiem życia u mężczyzn.

Krótkowzroczność krzywiznowa

W tej wadzie wzroku elementy tworzące układ optyczny oka cechują się zbyt wypukłą krzywizną. Dotyczy to przede wszystkim soczewki oraz rogówki.

Krótkowzroczność refrakcyjna

To wada charakteryzuje się dużym współczynnikiem załamania soczewki, co może być powodowane różnymi chorobami, takimi jak zaćma lub cukrzyca.

Typy krótkowzroczności można podzielić także ze względu na stopień zaawansowania wady:

• Krótkowzroczność mała: poniżej -3.0 dioptrii,
• Krótkowzroczność średnia: od -3.0 do -6.0 dioptrii,
• Krótkowzroczność wysoka: powyżej -7.0 dioptrii.

Przyczyny krótkowzroczności

Wiesz już, że krótkowzroczność jest efektem nieprawidłowości w różnych częściach oka. Co jednak do nich doprowadza? Okuliści wskazują dwie główne przyczyny krótkowzroczności, którymi są czynniki genetyczne oraz środowiskowe. Ponadto na rozwój krótkowzroczności pośrednio mogą wpływać niektóre choroby.

Czynniki genetyczne

Jak każda wada wzroku, krótkowzroczność może zostać przekazana w genach. Można ją podejrzewać, jeśli została odkryta u dziecka już w wieku niemowlęcym. Wada może być dziedziczona na kilka różnych sposobów, a genów, które ją powodują, jest aż 70. Warto dodać, że miopią zagrożone są także dzieci przedwcześnie urodzone.

Czynniki środowiskowe

O krótkowzroczności coraz częściej mówi się, że jest epidemią naszych czasów. Wada wzroku może pojawić się na skutek wielu codziennych nawyków, wśród których warto wymienić długotrwałą pracę przy komputerze oraz czytanie w nieodpowiednich warunkach. W tym miejscu warto podkreślić zgubny wpływ nadmiaru światła niebieskiego, które emitowane jest przez ekrany różnych urządzeń, z których korzystamy na co dzień. Naukowcy zauważają zależność pomiędzy częstą ekspozycją oczu na działanie ekranów a rozwojem krótkowzroczności oraz innych wad wzroku. Ważny jest także związek pomiędzy krótkowzrocznością a nadmiernym napięciem akomodacji, związanym z długotrwała pracą w bliskich odległościach.

Choroby

Na krótkowzroczność mogą mieć wpływ niektóre choroby ogólnoustrojowe, wśród których szczególnie warto podkreślić cukrzycę. Dowiedziono, że wahania glikemii powodują przejściową krótkowzroczność i przyspieszają powstawanie zaćmy. Czynnikiem wpływającym na wadę refrakcji mogą mieć również zaburzenia hormonalne.

Profilaktyka krótkowzroczności

Czy zapobieganie krótkowzroczności jest możliwe? Dobra wiadomość jest taka, że jeśli nie jesteś nią obciążony w sposób genetyczny, możesz zrobić wiele, by się przed nią uchronić!

Odpowiednia higiena pracy

Podstawą zapobiegania krótkowzroczności jest ochrona wzroku przed nadmiernym kontaktem ze światłem ekranu oraz napiętą akomodacją. Jeśli pracujesz przy komputerze, stosuj zasadę 20/20/20, czyli co 20 minut, przez 20 sekund obserwuj przedmioty oddalone o 20 stóp (około 6 metrów). Korzystanie z urządzeń typu smartfon lub tablet powinno odbywać się „w zdrowej odległości” od oczu, przynajmniej 30- 40cm. Warto też zadbać o prawidłowe oświetlenie miejsca pracy.

Zdrowa dieta

Odporność oczu na wady wzroku możesz wspomóc dzięki zdrowemu jadłospisowi. W codziennej diecie na zdrowy wzrok powinna znaleźć się przede wszystkim witamina A, która występuje w jajach, mleku i jego przetworach, rybach, marchewce, szpinaku, brokułach. Bardzo istotna jest także luteina, która jako antyoksydant stanowi wsparcie dla plamki żółtej oka. Luteina obecna jest w zielonych i strączkowych warzywach, borówkach, malinach czy porzeczkach. Pamiętaj także o odpowiednim nawodnieniu, wystrzeganiu się używek, przetworzonej żywności i nadmiaru cukru – Twoje oczy będą Ci wdzięczne!

Przebywanie na świeżym powietrzu

Czy wiesz, że 2-3 godziny przebywania na świeżym powietrzu dziennie mogą spowolnić rozwój miopii? Ma to związek ze zwiększoną produkcją hormonu - dopaminy, która jest znana jako inhibitor wzrostu gałki ocznej. Istotne jest to, że podczas aktywności fizycznej, szczególnie młode osoby odpoczywają od urządzeń cyfrowych, dzięki czemu rozluźniają napięty układ wzrokowy.

Ćwiczenia wzroku

Warto wykonywać także ćwiczenia wspierające pracę akomodacji oka. Wystarczy, że będziesz skupiać wzrok raz na dalekim, a raz na bliskim punkcie (przykładowo najpierw na dłoni, a następnie na drzewie w oddali). Takie ćwiczenie możesz wykonywać w wielu codziennych sytuacjach: na przykład podczas przerwy w pracy lub podczas jazdy autobusem. Pamiętaj również o częstym mruganiu, które rozluźni mięśnie i spowoduje nawilżenie rogówki.

Regularne badanie wzroku

Pamiętaj, że dla zahamowania progresji krótkowzroczności istotne jest szybkie jej wykrycie. Co najmniej raz w roku badaj wzrok u okulisty lub optometrysty – jeśli wada zostanie zdiagnozowana na wczesnym stadium, za pomocą dobranej korekcji i zmiany nawyków można spowolnić jej rozwój.

Objawy krótkowzroczności

Kiedy możesz podejrzewać u siebie krótkowzroczność? Wśród sygnałów alarmowych wyróżnić można przede wszystkim:

• Rozproszenie obrazu podczas patrzenia na dalekie odległości,
• Nawykowe mrużenie oczu,
• Bóle głowy,
• Łzawienie oczu,
• Uczucie napięcia, zmęczenia gałek ocznych.

Leczenie krótkowzroczności

Do zdiagnozowania wady wzroku wystarczy proste badanie okulistyczne lub optometryczne. Korekcja krótkowzroczności może polegać na zastosowaniu jednego z dwóch rozwiązań:

Okulary korekcyjne

Pierwszym rozwiązaniem dla krótkowidzów są okulary korekcyjne „minusy”, które posiadają szkła rozpraszające, przesuwające punkt skupienia na siatkówkę. Szkła okularowe mogą być wyposażone w dodatkowe uszlachetnienia, na przykład ochronę przed światłem niebieskim, co jest szczególnie rekomendowane osobom pracującym przy monitorach, tabletach i sztucznym oświetleniu.

Soczewki kontaktowe

Jeśli nie przepadasz za okularami, krótkowzroczność możesz korygować za pomocą soczewek kontaktowych. Możesz zdecydować się na popularne soczewki sferyczne (o jednej sile korekcyjnej na całej powierzchni) lub asferyczne, gwarantujące jeszcze lepszą jakość widzenia. Jeśli dodatkowo borykasz się z astygmatyzmem, warto pomyśleć o soczewkach torycznych.

Warto wiedzieć, że krótkowzroczność można zniwelować za pomocą laserowej korekcji wzroku. Z takiej możliwości mogą skorzystać osoby, które przejdą wnikliwą kwalifikację przeprowadzoną w specjalistycznych klinikach okulistycznych.